আজাৰাঃ গুৱাহাটীৰ পাৰিপাৰ্শ্বিক ভাৰসাম্য ৰক্ষাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰি অহা দীপৰ বিলৰ আন এটা সুনাম আছে। সেই সুনামটো হল দীপৰ বিলৰ মাছৰ সোৱাদ। দীপৰ বিলৰ মাছৰ সোৱাদ তুলনামুলক ভাৱে অধিক হোৱা বাবে স্বাভাৱিকতে মাছৰ চাহিদাও বেছি। যাৰ বাবে বহু গ্ৰাহকে অলপ বেছি টকা দি হলেও দীপৰ বিলৰ মাছ বজাৰৰ পৰা ক্ৰয় কৰি লৈ যায়। উল্লেখ্য যে গ্ৰাহকৰ ক্ৰয়ৰ সুবিধাৰ বাবে দীপৰ বিলৰ মাছৰ তিনিখন বজাৰ আছে। তাৰে এখন আছে বিলৰ দক্ষিণ দিশত চকৰদৌত দীপৰ বিলৰ পাৰত থকা বন বিভাগৰ পক্ষী নিৰীক্ষণ কেন্দ্ৰৰ ওচৰত। আন দুখনৰ এখন আছে আজাৰা আৰক্ষী থানাৰ গাতে লাগি থকা গধূলিবজাৰত আৰু আনখন আছে ধাৰাপুৰ চাৰিআলিত।
এইখিনিতে উল্লেখ্য যে দীপৰ বিলৰ মাছক কেন্দ্ৰ কৰিয়েই ৯ খন গাঁৱৰ ৮২৫ টা পৰিয়ালে যুগ যুগ ধৰি জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰি আহিছে। তেওঁলোকেৰ বাবেই দীপৰ বিল হৈছে প্ৰাণৰো প্ৰাণ। সেই ৯ খন গাওঁ হল ক্ৰমে- কেওঁটপাৰা, কেওঁটপাৰা দ্বিতীয়খণ্ড (ভৱানীপুৰ), হীৰাপৰা, বৰবৰী, নতুনবস্তি, হাটুৱাপাৰা, নোৱাপাৰা, মাটিয়া আৰু মেধিপাৰা। আনহাতে এই ৯ খন গাঁৱৰ ৮ শতাধিক মাছমৰীয়া পৰিয়ালৰ জীৱন-জীৱিকা লগতে দীপৰ বিলৰ সুৰক্ষাৰ বাবে তাহানিতে গঠন কৰা হৈছিল দীপৰ বিল পাছপাৰা সমবায় সমিতি লিমিটেড নামৰ এটা সন্থা।
সমিতিৰ উপদেষ্টাদ্বয় নীৰেন দাস আৰু প্ৰদীপ দাস, সভাপতি গোলক দাস (১) আৰু সাধাৰণ সম্পাদক গোলক দাসে (২) জানিবলৈ দিয়া মতে তেঁওলোকে যুগ যুগ ধৰি দীপৰ বিলত মাছ মাৰি সেই মাছ বজাৰত বিক্ৰী কৰি জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰি আহিছে। ইয়াৰ উপৰিও প্ৰতি বছৰে বাৰিষা কালত সমিতিয়ে দীপৰ বিলত বিভিন্ন প্ৰজাতিৰ মাছ এৰি দিয়ে। তেনেদৰে প্ৰতি বছৰে জানুৱাৰী মাহৰ প্ৰথমটো দেওবাৰত যাবতীয় পূজা অৰ্চনা কৰি মাছ ধৰা পৰ্ব আৰম্ভ কৰে। সমান্তৰালভাৱে বাৰিষা কালত দীপৰ বিলত এৰি দিয়া মাছবোৰ যাতে ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী সংযোগী খানা নৈৰে ওলাই যাব নোৱাৰে তাৰ বাবে খানা নৈ সংযোগী স্থানত বাৰিষা কাল শেষ হোৱাৰ পিছত ছেপ্টেম্বৰ মাহৰ শেষভাগৰ পৰা সাৰ বান্ধ স্থাপন কৰা হয়। যাতে দীপৰ বিলৰ মাছ ওলাই যাব নোৱাৰে। সেই সাৰ বান্ধটো ২৬ জানুৱাৰীলৈকে থাকে।
উল্লেখ্য যে বাঁহৰে নিৰ্মিত সাৰ বান্ধখন নিৰ্মাণ কৰোতে প্ৰায় তিনি সপ্তাহৰ প্ৰয়োজন হয়। সমিতিৰ ফালৰ পৰা প্ৰতি ঘৰৰ সদস্যই পাল পাতি সাৰ বান্ধ স্থাপন কৰাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি তাত মাছ ধৰালৈকে সকলো কাম নিয়াৰিকৈ সম্পন্ন কৰি আহিছে সমবায় ভিত্তিত। দৈনিক গড় হিচাপত সাৰ বান্ধত ৪০ৰ পৰা ৫০ কেজি মাছ ধৰা হয়। সেই মাছ সাধাৰণতে ধাৰাপুৰ চাৰিআলি আৰু গধূলিবজাৰত গ্ৰাহকক বিক্ৰী কৰা হয়। গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা এয়ে যে সাৰ বান্ধটোৰ সুৰক্ষাৰ ওপৰতে নিৰ্ভৰ কৰি আহিছে দীপৰ বিলৰ ওপৰত জীৱিকা নিৰ্বাহ কৰি অহা ৮২৫ টাকৈ মাছমৰীয়া পৰিয়ালৰ ভবিষ্যত। অৱশ্যে দীপৰ বিলৰ পানী প্ৰদূষিত হোৱাকে ধৰি বিভিন্ন কাৰণৰ বাবে দীপৰ বিলত পূৰ্বতকৈ মাছৰ বংশ-বৃদ্ধি উদ্বেগজনকভাৱে কমি যোৱা বুলি আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰিছে সমিতিৰ কৰ্মকৰ্তা সকলে। যাৰ বাবে মাছমৰীয়া পৰিয়াল সমুহৰ জীৱন-জীৱিকালৈ ভাবুকি আহি পৰিছে।
